Podstawy metodologii badań

stacjonarne

I stopnia

obowiązkowy

Realizowane formy zajęć: W-wykład, Ćw-ćwiczenie, W 16, Ćw. 14: Razem: 30 godz. (16 godzin wykładów w postaci zaliczenia na ocenę; 14 godzin ćwiczeń na zaliczenie; 3 pkt. ECTS

Dr hab. Adam Kołodziejczyk (W, Ćw)

Aktywność / obciążenie studenta w godz.:

1. Udział w wykładach / 16

2. Udział w ćwiczeniach / 14

3. Udział w ćwiczeniach laboratoryjnych /

4. Udział w seminariach / …

5. Samodzielne studiowanie tematyki wykładów / 12

6. Samodzielne przygotowanie do laboratoriów /

7. Samodzielne przygotowanie do ćwiczeń / 10

8. Samodzielne przygotowanie do seminarium / …

9. Realizacja projektu / 8

10. Udział w konsultacjach / 2

11. Przygotowanie do egzaminu / 8

12. Przygotowanie do zaliczenia / 4

13. Udział w egzaminie / 2

Sumaryczne obciążenie pracą studenta: 78 godz. / 3 ECTS

Zajęcia z udziałem nauczycieli (1+2+3+9+10+13): 42 godz./ 2 ECTS

Samodzielna praca studenta: 36 godz./ 1 ECTS

Treści programu ramowego: Podstawy etyczne badań społecznych. Specyfiki podstawowych metod, technik badań zjawisk społecznych (metoda ankiety, wywiadu, obserwacji) ich zalet i słabości. Podstawowe składniki koncepcji badawczej oraz narzędzia badań empirycznych

Wykłady /metody dydaktyczne/: wykłady z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych i narracji problemowej z elementami pytań i dyskusji

Tematy kolejnych zajęć / liczba godzin / krótki opis treści zajęć

1. Wprowadzenie do przedmiotu Specyfika nauk społecznych, 2h. Nauki społeczne a nauki przyrodnicze. Przedmiot i cel nauk społecznych, Filozoficzne podstawy nauk społecznych.

2. Kwestie etyczne w badaniach społecznych, 2h: Etyka w badaniu rzeczywistości społecznej. Komercjalizacja nauki a zachowania badających. Kryteria etyczne w badaniach społecznych (dobrowolność, prywatność, anonimowość, poufność). Kodeksy postępowania etycznego. Typy badań społecznych.

3. Kluczowe pojęcia w badaniach społecznych, 2h: Pojęcia i ich funkcje. Definicje i ich rodzaje: definicje pojęciowe i operacyjne. Problemy konceptualizacji i operacjonalizacji w badanich empirycznych.

4. Podstawowe elementy procesu badawczego, 2h: Dwie strategie badań naukowych. Problemy badawcze i ich formułowanie. Jednostki analizy i ich przykłady. Zmienne i ich rodzaje. Związki. Hipotezy.

5. Plany badawcze i struktura procesu badawczego, 2h: Przykład planu badawczego. Klasyczny plan eksperymentalny. Wyprowadzanie wniosków o charakterze przyczynowo-skutkowym. Podstawowe cechy planu badawczego.

6. Badania ankietowe: zasady konstruowania kwestionariusza 2h: Charakterystyka badań ankietowych. Typy ankiet stosowanych w badaniach społecznych. Wymogi metodologiczne badań ankietowych. Zasady opracowywania kwestionariusza ankiety. Zalety i słabości metody ankietowej.

7. Metody obserwacyjne w badaniach społecznych, 2h. Istota obserwacji. Obserwacja naturalna. Rola obserwacji. Określanie czasu obserwacji. Rejestrowanie danych i wnioskowanie. Rodzaje obserwacji. Zalety i wady metody obserwacji.

8. Badania sondażowe, ich istota i użyteczność, 2h: Ankiety pocztowe ich zalety i wady. Wywiad osobisty. Typy wywiadu. Wywiad telefoniczny (CATI), Zasady prowadzenia wywiadu. Zalety i wady wywiadu.

Ćwiczenia /metody dydaktyczne/: ćwiczenia w grupach ćwiczeniowych, których praca ukierunkowana jest na opracowywanie dokumentacji badawczej (koncepcji, narzędzi badawczych).

Tematy kolejnych zajęć / liczba godzin / krótki opis treści zajęć.

1. Analiza zapisów przykładowych kodeksów etycznych w badaniach społecznych, 2h: W czym wyraża się uczciwość zawodowa. Jakie powinny być relacje badacza z uczestnikami badań. Co oznacza dobrowolność, anonimowość, prywatność, poufność badań. Jakie powinny być relacje badacza ze sponsorami i podmiotami finansującymi badania. Jakie są zobowiązania badacza wobec nauki i społeczeństwa.

2. Opracowanie koncepcji badań na wybrany temat, 2h:

Elementy składowe koncepcji. Sformułowanie i uzasadnienie tematu badań. Określenie: celu badań, przedmiotu badań, problemów badawczych i hipotez. Zidentyfikowanie zmiennych i wskaźników. Dobór metod, technik i narzędzi badawczych.

3. Analiza planu wybranego projektu badawczego, 2h: Informacje wprowadzające do badań. Struktura raportu z badań. Cel i przedmiot badań. Problemy badawcze. Opis i prezentacja danych empirycznych (tabele i wykresy). Podsumowanie wyników w badań.

4. Opracowanie narzędzia w badaniach ilościowych: kwestionariusza ankiety (wywiadu), 2h: Pytania kwestionariuszowe. Treść pytań. Rodzaje pytań. Format pytań. Prządek pytań. Błędy w konstrukcji kwestionariusza. Instrukcje zawarte w kwestionariuszu. Przykłady kwestionariuszy ankiety (wywiadu)

5. Opracowanie narzędzia w badaniach jakościowych; scenariusza wywiadu IDI, FGI, 2h: Struktura scenariusza: główne cele badania, próba, wprowadzenie do badań. Metoda sondowania. Rola ankietera i moderatora w badaniu FGI. Przykłady scenariuszy IDI/FGI.

6. Zasady opracowywania raportów z badań. Przykłady raportów, 2h: Raporty z badań krajowych i międzynarodowych ośrodków badawczych

7. Zaliczenie przedmiotu. Zaliczenie przedmiotu na podstawie obecności i aktywności studentów na ćwiczeniach oraz opracowanych prezentacji do poszczególnych ćwiczeń.

Samokształcenie: Studiowanie literatury podstawowej i uzupełniającej, przygotowywanie prezentacji na ćwiczenia.

Podstawowa:

autor, tytuł, wydawnictwo, rok wydania

1. Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Wydawnictwo Zysk i S-ka,, Poznań 2001, s. 16-112; 220-348.

2. J. Sztumski, Wstęp do metod i technik badań społecznych, Katowice 2005, ss. 12-92; 131-139; 149-182.

3. Zogniskowany wywiad grupowy. Studia nad metodą. Praca zbiorowa pod redakcją Jolanty Lisek-Michalskiej i Pawła Daniłowicza, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2007, s. 11-31.

4. M. Baran-Wojtachnio, J. Łatacz, W. Nowosielski, M. Wachowicz, Cywile a wojskowi. Bezpieczeństwo i promocja wojska w odbiorze społecznym, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006.

5. J. Apanowicz, Metodologia ogólna, Gdynia 2002, ss. 43-54; 95-117.

www.support.predictivesolutions.pl. (PS IMAGO PRO Podręcznik użytkownika).

6. Kodeks etyki socjologa. Uchwalony przez Walne Zgromadzenie Delegatów Polskiego Towarzystwa Socjologicznego z dnia 25 marca 2012 r. https://pts.org.pl/wp-content/uploads/2016/04/kodeks.pdf

7. Gerais S. B., vom Hagen U., Bach P., Andreasen T., Doulgerof I., Kołodziejczyk A., Wachowicz M., Condition of Military Multinationality. The Multinational Corps Northeast in Szczecin. Report of the Trinational Research Team. “Forum International” No 24, SOWI, Strausberg, Copenhagen, Warsaw July 2003.

8. B.R. Kuc, Z. Ściborek, Podstawy metodologiczne nauk o bezpieczeństwie, Wydawnictwo Menadżerskie PTM, Warszawa 2013, s. 73-135.

Uzupełniająca:

autor, tytuł, wydawnictwo, rok wydania

1. D. Silverman, Prowadzenie badań jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, ss. 27-41; 74-79.

2. M. Szreder, Metody i techniki sondażowych badań opinii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 208-231.

3. D. Silverman, Interpretacja danych jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, ss. 29-50; 280—306..

4. J. Gabriel, A. Kołodziejczyk, Deontologia zawodowa w firmach ochrony osób i mienia, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2020, Rozdział 3, Rozdział 4

5. Security – Nation – Partnership. A Comparative Research on Value Changes and on Attitudes Towards Security, Army and Military Co-operation in the Czech, Poland and Germany. “Forum International” , No 19, SOWI, Strausberg 1998.

Symbol i nr efektu modułu / efekt kształcenia / odniesienie do efektu kierunkowego

W4: zna i rozumie w zaawansowanym stopniu charakter i miejsce nauk o bezpieczeństwie w systemie nauk, teorię ogólną metodologii nauk o bezpieczeństwie oraz jej relacje do innych obszarów wiedzy, w tym nauk humanistycznych, technicznych i ścisłych.

U3: potrafi formułować i rozwiązywać złożone problemy dotyczące bezpieczeństwa oraz wykonywać zadania dotyczące zjawisk niepewnych, z wykorzystaniem krytycznego doboru źródeł oraz informacji.

U6: potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając z różnych źródeł, zarówno w języku ojczystym jak i obcym, dokonywać ich krytycznej oceny oraz korzystać z nowoczesnych technologii komputerowych mając świadomość, że musi uczyć się przez całe życie.

U9: potrafi prezentować swoje poglądy z wykorzystaniem specjalistycznej terminologii oraz przedstawiać i oceniać stanowiska i poglądy dotyczące zagadnień bezpieczeństwa.

K1: jest gotów do krytycznej oceny własnej wiedzy na temat bezpieczeństwa i nauk pokrewnych.

K2: jest gotów do uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu poznawczych i praktycznych problemów zapewniania bezpieczeństwa oraz zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności z ich samodzielnym rozwiązywaniem.

Przedmiot zaliczany jest w formie egzaminu - ocena pracy zaliczeniowej.

Ćwiczenia zaliczane są na podstawie obecności i oceny aktywności na zajęciach. Osiągnięcie efektów W4, U3, U6, U9 weryfikowane jest w trakcie ćwiczeń. Osiągnięcie efektu K1, K2 sprawdzane jest w trakcie ćwiczeń i na podstawie oceny prezentacji.