Systemy hydropneumatyczne

stacjonarne

I stopnia

wybieralny

W 36/zo, C 8/+, L 16/+razem: 60 godz.

podstawy konstrukcji maszyn: znajomość pojęć tolerancja i pasowanie, tolerancja kształtu i pasowania, umiejętność wyznaczania schematu sił obciążających węzły konstrukcyjne, umiejętność konstruowania podsta-wowych elementów i węzłów konstrukcyjnych: elementy połączeń

mechanicznych (śrubowych, kształtowych, spawanych), wały i ich uszczelnienia, łożyska toczne, zbiorniki ciśnieniowe.

materiały lotnicze: znajomość właściwości mechanicznych i użytkowych materiałów wykorzystywanych w budowie i elementów systemów hydro-pneumatycznych.

mechanika płynów: znajomość właściwości płynów doskonałych i rzeczywi-stych, umiejętność wykorzystania równania Bernoulliego, umiejętność obliczania strat liniowych i miejscowych przepływu płynu rzeczywistego.

budowa i instalacje SP znajomość budowy podstawowych elementów kon-strukcyjnych statków powietrznych, znajomość struktury funkcjonalnej pokładowych instalacji SP.

płk dr hab. inż. Marek ROŚKOWICZ

Aktywność / obciążenie studenta w godz.

1. Udział w wykładach / 36 godz.

2. Udział w laboratoriach / 16 godz.

3. Udział w ćwiczeniach / 8 godz.

4. Udział w seminariach/ 0 godz.

5. Samodzielne studiowanie tematyki wykładów / 36 godz.

6. Samodzielne przygotowanie do laboratoriów / 16 godz.

7. Samodzielne przygotowanie do ćwiczeń / 8 godz.

8. Samodzielne przygotowanie do seminarium / 0 godz.

9. Realizacja projektu / 0 godz.

10. Udział w konsultacjach / 12 godz.

11. Przygotowanie do egzaminu / 0 godz.

12. Przygotowanie do zaliczenia / 18 godz.

13. Udział w egzaminie / 8 godz.

Sumaryczne obciążenie pracą studenta: 158 godz. / 5 ECTS

Zajęcia z udziałem nauczycieli (1+2+3+4+9+10+13): 80 godz. / 3 ECTS

Zajęcia powiązane z działalnością naukową 90 godz. / 3 ECTS

Zajęcia o charakterze praktycznym ….. godz./…..ECTS

Elementy systemów płatowcowych. Pojęcia podstawowe, warunki użytkowania, czynniki robocze w systemach płatowcowych. Pompy systemów płatowcowych. Pompy wielotłoczkowe. Pompy zębate. Silniki wyporowe. Obliczenia parametrów pomp instalacji płatowcowych. Sprężarki i zasobniki energii hydropneumatycznej. Odbiorniki energii hydropneumatycznej – siłowniki. Zawory systemów płatowcowych. Zawory sterujące ciśnieniem. Zawory sterujące natężeniem przepływu. Zawory sterujące kierunkiem przepływu. Charakterystyki elementów wykonawczych. Przewody sztywne i giętkie. Złącza i przyłącza. Filtry. Zbiorniki i amortyzatory. Wzmacniacze hydrauliczne Systemy paliwowe. Systemy przeciwpożarowe. Systemy klimatyzacji. Systemy przeciwoblodzeniowe. Systemy hydrauliczne. Systemy olejowe i chłodzenia. Kabiny wysokościowe. Systemy tlenowe oraz wyposażenie ratownicze załóg statków powietrznych. Zasady eksploatacji pokładowego wyposażenia hydropneumatycznego.

Wykłady

1. Wiadomości wstępne o lotniczych systemach hydropneumatycznych. Przeznaczenie systemów, podział konstrukcyjny i funkcjonalny systemów. Podział systemów hydropneumatycznych wg. normy ATA. Podstawowe elementy systemów hydropneumatycznych Czynniki robocze stosowane w systemach płatowcowych. Paliwa lotnicze, ciecze hydrauliczne, oleje silnikowe, gazy robocze – charakterystyka i podstawowe parametry / 2h

2.Pompy systemów płatowcowych. Przeznaczenie, podział, charakterystyki pomp. Zjawisko kawitacji i uderzenia hydraulicznego / 2h

3. Pompy wyporowe. Pompy zębate i pompy wielotłoczkowe osiowe / 2h

4. Pompy wirowe. Przeznaczenie, parametry i charakterystyki / 2h

5. Sprężarki tłokowe i zasobniki hydrauliczne. Zasada działania, główne parametry, przykłady konstrukcji / 2h

6. Siłowniki hydrauliczne i silniki hydrauliczne. Budowa i zasada działania, główne parametry, charakterystyki rzeczywiste i idealne, przykłady konstrukcji / 2h

7. Elementy sterujące kierunkiem przepływu, ciśnieniem i natężeniem przepływu. Podział, zasada działania, przykłady konstrukcji / 2h

8. Elementy sterujące ciśnieniem i natężeniem przepływu. Podział, zasada działania, przykłady konstrukcji / 2h

9. Przewody, złącza, przyłącza, filtry. Wymagania, podział, główne parametry, przykłady konstrukcji / 2h

10. Zbiorniki i uszczelnienia. Podział, przeznaczenie, parametry, przykłady konstrukcji / 2h

11. Amortyzatory. Zasada działania, przeznaczenie, wymagania, podział / 2h

12. Układy instalacji paliwowych. Układy: zasilania, tankowania, tankowania w powietrzu, przetłaczania i podtłaczania paliwa, drenażu, wentylacji zbiorników, kontroli i diagnozowania. Przykłady rozwiązań / 2h

13.Układy instalacji olejowych. Układy: zasilania, chłodzenia, separacji mieszanki gazowo - olejowej, kontroli i diagnozowania. Przykłady rozwiązań / 2h

14. Układy instalacji przeciwpożarowych. Układy wykrywające zagrożenie pożarowe na statku powietrznym, rodzaje czujników. Układy wykonawcze, rodzaje środków gaśniczych. Zalecenia eksploatacyjne związane z ochroną przeciwpożarową / 2h

15. Układy instalacji przeciwoblodzeniowych. Układy wykrywające oblodzenie - rodzaje czujników. Układy wykonawcze, przykłady rozwiązań konstrukcyjnych / 2h

16. Układy instalacji klimatyzacji. Układy: odbioru powietrza do instalacji klimatyzacji, „gorącego i zimnego powietrza”, regulacji parametrów – zmian ciśnienia i temperatury. Przykłady rozwiązań / 2h

17. Układy instalacji hydraulicznych. Układy zasilania, rodzaje układów zasilania, rozwiązania zapewniające niezawodność działania układów zasilania. Układy wykonawcze / 2h

18. Układy instalacji tlenowych. Struktura systemu. Wyposażenie ratownicze załóg statków powietrznych / 2h

Ćwiczenia

1. Obliczenia podstawowych parametrów pompy wyporowej / 2 h

2. Obliczenia podstawowych parametrów zasobnika hydraulicznego / 2h

3.Obliczenia podstawowych parametrów siłownika hydraulicznego / 2h

4. Obliczenia podstawowych parametrów systemu hydraulicznego / 2h

Laboratoria

1. Wyznaczanie charakterystyk pompy wirowej / 2h

2. Wyznaczanie charakterystyk pompy wyporowej / 2h

3. Badanie siłownika hydraulicznego / 2h

4. Wyznaczanie charakterystyk lotniczego rozdzielacza suwakowego / 2h

5. Diagnozowanie elementów systemu paliwowego statku powietrznego / 4h

6. Diagnozowanie elementów systemu hydraulicznego statku powietrznego / 4h

Podstawowa:

1. Dindolf R.: Napędy płynowe. Politechnika Świętokrzyska, 2009.

2. Baszta T.M.: Urządzenia hydrauliczne – konstrukcja i obliczanie. WNT, Warszawa 1971.

3. Rutkowski K.: Wyposażenie hydropneumatyczne samolotów i śmigłow-ców. Źródła i odbiorniki energii. Skrypt WAT. Warszawa 1999.

4. Rutkowski K.: Wyposażenie hydropneumatyczne samolotów i śmigłow-ców. Zawory i inne elementy. Skrypt WAT. Warszawa 2001.

5. Banel T., Rutkowski K.: Wyposażenie hydropneumatyczne samolotów i śmigłowców. Instalacje. Skrypt WAT. Warszawa 1990

Uzupełniająca:

Moir I., Seabridge A.: Aircraft Systems, Wiley London 2008

W1 / Absolwent ma uporządkowaną wiedzę w zakresie funkcjonowania systemów hydropneumatycznych statków powietrznych (energetycznych, zasilających oraz specjalnych), ich budowy oraz warunków ich eksploatacji, zna zasady eksploatacji statków powietrznych określone przez europejskie i krajowe władze lotnicze (wymagania PART-147) oraz orientuje się w obecnym stanie oraz najnowszych trendach rozwojowych techniki lotniczej z zakresu systemów hydropneumatycznych/ K_W13, K_W15

W2 / Absolwent ma szczegółową wiedzę w zakresie funkcjonowania systemów hydropneumatycznych statków powietrznych, w tym wiedzę niezbędną do zrozumienia fizycznych podstaw działania takich układów, instalacji i systemów / K_W14

U1 / Absolwent potrafi dokonać analizy uszkodzenia systemów hydropneumatycznych na podstawie analizy dokumentacji technicznej oraz sygnałów generowanych przez pokładowe i stacjonarne systemy diagnostyczne oraz pozyskiwać informacje z literatury i innych źródeł o takich systemach, oraz potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji, a także wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie. Ma ma umiejętność samokształcenia się, m.in. w celu podnoszenia kompetencji zawodowych / K_U01, K_U04

U2 / absolwent potrafi porównać rozwiązania projektowe układów, urządzeń i instalacji hydropneumatycznych statku powietrznego ze względu na rodzaj misji i zadane kryteria użytkowe, ekonomiczne i bezpieczeństwa oraz potrafi rozwiązywać zadania techniczne w obszarze projektu wstępnego lub projektu koncepcyjnego systemów hydropneumatycznych statku powietrznego i procedur ich obsługiwania. Potrafi obsługiwać podsystemy hydropneumatyczne statków powietrznych zgodnie z wymaganymi przepisami ciągłej zdatności, zna zasady bezpieczeństwa obowiązujące przy takiej pracy / K_U11, K_U12

Przedmiot zaliczany jest na podstawie: zaliczenia.

Ćwiczenia zaliczane są na podstawie: odpowiedzi na ćwiczeniach rachunkowych oraz na podstawie pisemnych testów

Ćwiczenia laboratoryjne zaliczane są na podstawie: wykonania wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych oraz wykonania i zaliczenia sprawozdania

Egzamin/zaliczenie przedmiotu jest prowadzone w formie pisemnego testu oraz na podstawie przeprowadzonej indywidualnie przez studenta analizy przypadku w trakcie odpowiedzi ustnej

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu/zaliczenia jest uzyskanie pozytywnej oceny z ćwiczeń laboratoryjnych i zaliczenia z ćwiczeń audytoryjnych

Osiągnięcie efektu W1, W2, U1, U2 weryfikowane jest ćwiczeniach;

Osiągnięcie efektu W1, W2, U2 –weryfikowane jest na zaliczeniu;

Osiągnięcie efektu U1, U2 - weryfikowane jest na ćwiczeniach rachunkowych i laboratoryjnych;

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje student, który:

1. Potrafi bezbłędnie wykonać rysunek schematu funkcjonalnego systemów hydropneumatycznych,

2. Potrafi bezbłędnie zamieścić na schemacie niezbędne elementy wykonawcze i sterujące w układach systemów hydropneumatycznych oraz uzasadnić ich przeznaczenie,

3. Potrafi bezbłędnie obliczyć podstawowe parametry wybranych elementów systemów hydropneumatycznych,

4. Potrafi zaproponować metodykę wyznaczenia podstawowych parametrów i charakterystyk elementów systemów hydropneumatycznych,

5. Potrafi ocenić przydatność do eksploatacji wybranych elementów na podstawie wykonanych pomiarów i wyznaczonych charakterystyk,

6. Potrafi zaproponować sposoby usuwania uszkodzeń w elementach systemów hydropneumatycznych.

Ocenę dobrą plus otrzymuje student, który:

1. Potrafi bezbłędnie wykonać rysunek schematu funkcjonalnego systemów hydropneumatycznych,

2. Potrafi bezbłędnie zamieścić na schemacie niezbędne elementy wykonawcze i sterujące w układach systemów hydropneumatycznych oraz uzasadnić ich przeznaczenie,

3. Potrafi bezbłędnie obliczyć podstawowe parametry wybranych elementów systemów hydropneumatycznych,

4. Potrafi zaproponować metodykę wyznaczenia podstawowych parametrów i charakterystyk elementów systemów hydropneumatycznych

5. Potrafi ocenić przydatność do eksploatacji wybranych elementów na podstawie wykonanych pomiarów i wyznaczonych charakterystyk.

Ocenę dobrą otrzymuje student, który:

1. Potrafi bezbłędnie wykonać rysunek schematu funkcjonalnego systemów hydropneumatycznych,

2. Potrafi bezbłędnie zamieścić na schemacie niezbędne elementy wykonawcze i sterujące w układach systemów hydropneumatycznych oraz uzasadnić ich przeznaczenie,

3. Potrafi bezbłędnie obliczyć podstawowe parametry wybranych elementów systemów hydropneumatycznych,

4. Potrafi zaproponować metodykę wyznaczenia podstawowych parametrów i charakterystyk elementów systemów hydropneumatycznych

Ocenę dostateczną plus otrzymuje student, który:

1. Potrafi bezbłędnie wykonać rysunek schematu funkcjonalnego systemów hydropneumatycznych,

2. Potrafi bezbłędnie zamieścić na schemacie niezbędne elementy wykonawcze i sterujące w układach systemów hydropneumatycznych oraz uzasadnić ich przeznaczenie,

3. Potrafi bezbłędnie obliczyć podstawowe parametry wybranych elementów systemów hydropneumatycznych.

Ocenę dostateczną otrzymuje student, który:

1. Potrafi bezbłędnie wykonać rysunek schematu funkcjonalnego systemów hydropneumatycznych,

2. Potrafi bezbłędnie zamieścić na schemacie niezbędne elementy wykonawcze i sterujące w układach systemów hydropneumatycznych oraz uzasadnić ich przeznaczenie,

3. Potrafi obliczyć podstawowe parametry wybranych elementów systemów hydropneumatycznych,

Ocenę niedostateczną otrzymuje student, który nie spełnia kryteriów zdefiniowanych na ocenę dostateczną.