Metodologia badań społecznych

stacjonarne

II stopnia

obowiązkowy

Studia stacjonarne W 16, Ćw. 14, razem: 30 godz., 3 pkt ECTS

Dr hab. Adam Kołodziejczyk

Aktywność / obciążenie studenta w godz.:

1. Udział w wykładach / 16

2. Udział w laboratoriach / 0

3. Udział w ćwiczeniach / 14

4. Udział w seminariach / 0

5. Samodzielne studiowanie tematyki wykładów / 15

6. Samodzielne przygotowanie do laboratoriów / 0

7. Samodzielne przygotowanie do ćwiczeń / 15

8. Samodzielne przygotowanie do seminarium / 0

9. Realizacja projektu /10

10. Udział w konsultacjach /

11. Przygotowanie do egzaminu / 10

12. Przygotowanie do zaliczenia / 5

13. Udział w egzaminie / 2

Sumaryczne obciążenie pracą studenta: 87 godz. / 3 ECTS

Zajęcia z udziałem nauczycieli (1+2+3+4+9+10+13): 42 godz./ 1,5 ECTS

Zajęcia powiązane z działalnością naukową (1÷10): 87 godz./ 3 ECTS

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z wybranymi elementami metodologii badań społecznych użytecznymi w realizacji badań empirycznych (ilościowych i jakościowych) na poziomie magisterskim.

Wykłady /metody dydaktyczne/: wykłady z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych i narracji problemowej z elementami pytań i dyskusji

Tematy kolejnych zajęć / liczba godzin / krótki opis treści zajęć

1. Podejście naukowe w badaniach społecznych, 2h:

Pojęcie nauki. Podstawowe założenia przyjmowane w nauce. Podstawowe cele nauki. Rola metodologii w nauce. Rewolucja w nauce. Proces badawczy

2. Problemy etyczne w badaniach społecznych, 2h:

Etyka w badaniach naukowych. Wyrównywanie kosztów i zysków.

Wyrażanie zgody na podstawie posiadanych informacji. Prywatność, anonimowość i poufność. Kodeks postępowania etycznego.

3. Podstawowe pojęcia metodologii badań społecznych, 2h:

Pojęcia. Definicje. Teoria: jej funkcje i rodzaje. Modele

teoria, modele i badania empiryczne

4. Podstawowe elementy procesu badawczego, 2h:

Problemy badawcze. Zmienne. Związki. Hipotezy. Problemy i hipotezy: wybrane przykłady z nauk społecznych.

5. Plany badawcze i struktura procesu badawczego, 2h:

Plan badawczy. Przykład klasyczny planu eksperymentalnego.

Wyprowadzanie wniosków o charakterze przyczynowo-skutkowym.

Podstawowe cechy planu badawczego. Rodzaje planów badawczych

6. Badania sondażowe, ich istota i użyteczność, 2h:

Ankiety pocztowe (internetowe). Wywiad osobisty. Rodzaje wywiadu. Wywiad osobisty a ankieta pocztowa. Zasady prowadzenia wywiadu. Wywiad telefoniczny (CATI)

7. Metody obserwacyjne w badaniach społecznych, 2h:

Triangulacja. Rola obserwacji. Rodzaje zachowań. Określanie czasu obserwacji i rejestrowanie danych. Wnioskowanie. Rodzaje obserwacji

Obserwacja kontrolowana.

8. Wtórna analiza danych, 2h:

Zainteresowanie wtórną analizą danych. Opinia publiczna i polityka społeczna: przykłady. Ograniczenia wtórnej analizy danych. Spis ludności. Szukanie danych wtórnych. Pomiary nieinwazyjne. Dokumenty archiwalne.. Analiza treści.

Ćwiczenia /metody dydaktyczne/: ćwiczenia w grupach ćwiczeniowych, których praca ukierunkowana jest na opracowywanie dokumentacji badawczej (koncepcji, narzędzi badawczych, raportu z badań empirycznych).

Tematy kolejnych zajęć / liczba godzin / krótki opis treści zajęć.

1. Analiza zapisów kodeksów etycznych w badaniach społecznych, 2h:

W czym wyraża się uczciwość zawodowa. Jakie powinny być relacje badacza z uczestnikami badań. Czym są badania niejawne i związane z tym problemy etyczne. Co oznacza anonimowość, prywatność, poufność badań. Jakie powinny być relacje badacza ze sponsorami i podmiotami finansującymi badania. Jakie są zobowiązania badacza wobec nauki i społeczeństwa.

2. Analiza planu organizacji badań wybranego projektu badawczego, 2h:

Informacje wprowadzające do badań. Uwarunkowania prowadzenia badań

Cel, pytania badawcze, metoda badań. Struktura procesu badawczego

Charakterystyka próby. Metody badań: CAPI, CATI, IDI, FGI. Monitoring i kontrola procesu badawczego. Sposób prezentowania danych (wykresy/tabele). Struktura raportu.

3. Opracowanie koncepcji badań empirycznych na wybrany temat, 2h:

Przykłady koncepcji badań. Uzasadnienie projektu badawczego. Poprawność sformułowania tematu badań. Określenie: celu badań, przedmiotu badań, problemów badawczych i hipotez.

4. Opracowanie narzędzia w badaniach ilościowych – kwestionariusza ankiety, 2h:

Pytania kwestionariuszowe. Treść pytań. Rodzaje pytań. Format pytań. Prządek pytań. Błędy w konstrukcji kwestionariusza. Instrukcje w kwestionariuszu. List wprowadzający. Przykładowe kwestionariusze ankiet.

5. Opracowanie narzędzia w badaniach jakościowych – scenariusza IDI/FGI, 2h:

Przykłady scenariusza IDI/FGI. Struktura scenariusza: główne cele badania, próba, wprowadzenie do badań. Realizacja badań – rola moderatora w badaniu FGI. Transkrypcja nagranych wywiadów.

6. Opracowanie pracy zaliczeniowej (eseju) 2h:

Według algorytmu metodologicznego ustalonego przez wykładowcę

7. Zaliczenie przedmiotu. Test egzaminacyjny.

Zaliczenie przedmiotu na podstawie obecności i aktywności (prezentacje multimedialne) studentów na ćwiczeniach oraz opracowanej pracy zaliczeniowej (eseju). Test egzaminacyjny 25 pytań na ocenę.

Samokształcenie: Studiowanie literatury podstawowej i uzupełniającej, przygotowywanie prezentacji na ćwiczenia, opracowanie pracy zaliczeniowej.

Podstawowa:

autor, tytuł, wydawnictwo, rok wydania

1. Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Wydawnictwo Zysk i S-ka,, Poznań 2001, s. 16-112; 220-348.

2. E. Babbie, Podstawy badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014, s. 74-94, 129-140, 284-292, 340-351.

3. D. Silverman, Prowadzenie badań jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 27-37.

4. Raport końcowy. Trendy gospodarcze a zmienność mazowieckiego rynku pracy, WSZP, Warszawa 2009, Rozdział 1, s. 13-35; Rozdział 4, s. 197-288

Uzupełniająca:

autor, tytuł, wydawnictwo, rok wydania

1. M. Cieślarczyk, A. Kołodziejczyk, Czynnik X. Morale w życiu osobistym, w działalności społecznej i zawodowej, Difin, Warszawa 2019, Rozdział 7, Aneks.

2. Zogniskowany wywiad grupowy. Studia nad metodą. Praca zbiorowa pod redakcją Jolanty Lisek-Michalskiej i Pawła Daniłowicza, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2007, s. 11-31.

3. M. Szreder, Metody i techniki sondażowych badań opinii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 208-231.

W2: zna i rozumie w pogłębionym stopniu treści z zakresu nauk społecznych, zaawansowaną metodologię badań naukowych i zasady tworzenia instrumentów badawczych.

U2: potrafi wykorzystać wiedzę o nowoczesnych koncepcjach i metodach zarządzania do diagnozowania problemów społecznych oraz proponowania adekwatnych sposobów ich rozwiązywania

U10: potrafi formułować i testować hipotezy związane z prostymi

problemami badawczymi.

K2: jest gotów do sprawnego komunikowania się z otoczeniem w miejscu pracy i poza nim, przekazywania swojej wiedzy osobom nie będącym specjalistami z zakresu zarządzania oraz przeprowadzania krytycznej oceny odbieranych treści.

Student otrzymuje:

 ocena 2 – poniżej 60% poprawnych odpowiedzi,

 ocena 3 – 60 ÷ 68% poprawnych odpowiedzi,

 ocena 3,5 – 69 ÷ 76% poprawnych odpowiedzi,

 ocena 4 – 77 ÷ 82% poprawnych odpowiedzi,

 ocena 4,5 – 83 ÷ 90% poprawnych odpowiedzi,

 ocena 5 – powyżej 91% poprawnych odpowiedzi